Elementem oceny wniosku o dofinansowanie unijne jest przedstawienie wariantów inwestycji oraz konsekwencje wyboru alternatywnego przebiegu trasy. Reguła i “pójściem na skróty” w tego typu postępowaniu jest przedstawienie wariantu bezinwestycyjnego, czyli nie zrobienie czegokolwiek. Jednak to co zrobiło Miasto Gdańsk (inwestor) zatajając przed organem informacje na temat alternatywnego przebiegu inwestycji, to zupełnie nowy poziom bezczelności i arogancji.

Pominięcie we wniosku wariantu alternatywnego tańszego, mniej kontrowersyjnego i wyższej ocenionego w OOŚ

W dokumentacji dostarczonej przez Wnioskodawcę jako punkt odniesienia umożliwiający Analizę Kosztów i Korzyści został przedstawiony jedynie wariant zerowy (bezinwestycyjny). W przypadku tej inwestycji nie jest wystarczające do pełnej oceny projektu, gdyż:

  1. istnieją dowody, że procedowany wariant nie jest wariantem najkorzystniejszym pod względem środowiskowym;
  2. istnieją dowody, że procedowany wariant nie jest wariantem najkorzystniejszym pod względem ekonomicznym.

Wariant niekorzystny ze względu na środowisko

W 2016 r. dla tej inwestycji przygotowywany został przez Wnioskodawcę drugi wariant (pojawiającego się w decyzji środowiskowej jako „racjonalny wariant alternatywny”, a także określany jako wariant „z włączeniem przez ul. Do Studzienki” albo „przez Do Studzienki” lub we wcześniejszych dokumentach planistycznych jako „wariant fioletowy 2”). Został on zatajony przed CUPT, choć posiada już bogate opracowanie, pozwalający porównać oba warianty. Wariant przez ul. Do Studzienki był procedowany na dwa sposoby:

  • w odrębnym postępowaniu administracyjnym – miasto złożyło wniosek o decyzję środowiskową dla tego wariantu. Procedura ta toczyła równolegle ze złożonym wnioskiem dla aktualnie rozpatrywanego wariantu - Raport środowiskowy z włączeniem do al. Grunwaldzkiej przez ul. Do Studzienki - posiada więc własny Raport OOŚ oraz zrealizowaną praktycznie w całości procedurę środowiskową (konsultację z mieszkańcami i innymi interesariuszami itd).
  • we wniosku o decyzję środowiskową i Raporcie OOŚ dla aktualnie rozpatrywanego wariantu, jako wymagany wariant alternatywny - Raport środowiskowy z włączeniem do al. Grunwaldzkiej przez ul. Bohaterów Getta Warszawskiego oraz Decyzja OOŚ wydana przez RDOŚ z dn. 23.12.2019 r. [s. 46] i korespondencja Wnioskodawcy z RDOŚ, w którym przyznaje, że wariant przez ul. Do Studzienki zdobył większą liczbę punktów w rankingu.

Istnieje podejrzenie, że wariant obecnie procedowany został wybrany przez Wnioskodawcę mimo niższej oceny ze względów pozamerytorycznych. Świadczy o tym fakt, że wniosek o decyzję OOŚ dla wariant przez ul. Do Studzienki został wycofany przez Wnioskodawcę w dniu 2 grudniu 2020 r., po 4 latach procedowania, gdy (prawdopodobnie wbrew pierwotnym oczekiwaniom Wnioskodawcy) wariant przez ul. Do Studzienki okazał się być lepszym - wyżej ocenianym pod kątem środowiskowym, niż obecnie opiniowany wariant przez ul. Bohaterów Getta Warszawskiego.

Decyzji o wycofaniu wniosku bezskutecznie próbowali zapobiec protestujący mieszkańcy, uznając je za bezzasadne i podjęte ze względów pozamerytorycznych. Odbyła się wymiana korespondencji z Wnioskodawcą, z której wynikło, że decyzja o wyborze wariantu przez ul. Bohaterów Getta Warszawskiego dokonana została jedynie ze względu na wyższą oceną procedowanego wariantu w analizie wielokryterialnej z 2016 r. Należy pamiętać, że wspomniana analiza wielokryterialna przygotowana została przed oceną wariantów w procedurze OOŚ i nie uwzględnia pogłębionej oceny projektów, która dokonana została podczas procedury, a także rażąco różni się w wycenie od aktualnej wyceny kosztów realizacji projektu (więcej o tym w pkt Ad.2). Podejmując wybór nie uwzględniono więc, że w wyniku samego procedowania raportu środowiskowego ocena projektów w analizie wielokryterialnej 2016 r. w znacznej mierze się zdezaktualizowała.

Wariant niekorzystny ekonomicznie

Ocena kosztów projektu została przygotowana w sposób błędny. Gdy na kolejnych etapach realizacji projektu błędne założenia ekonomiczne stawały się coraz bardziej jednoznaczne, Wnioskodawca nie podjął żadnych działań mających na celu weryfikację niewłaściwych decyzji dot. wariantowania inwestycji. Działania zostały zaniechane pomimo wniosków strony społecznej wskazującej na błędy i zagrożenia.

Zasadniczą weryfikację błędnych szacunków i ocen z analizy wielokryterialnej z 2016 r. przyniosło przygotowanie dokumentacji budowlanej w latach 2022-2024. Okazało się, że w przebiegu przez ul. Bohaterów Getta Warszawskiego zakres prac niezbędnych do realizacji projektu jest znacznie szerszy niż przyjęto podczas przygotowywania analizy wielokryterialnej w 2016r. Z konieczności rozwiązania problemu powodziowego na ul. BGW i na okolicznych ulicach, który na etapie OOŚ był podnoszony przez mieszkańców i negowany był przez wnioskodawcę, wynikło m in. pojawienie się w projekcie budowalnym podziemnego betonowego zbiornika retencyjnego na odcinku kilkuset metrów pod ul. Bohaterów Getta Warszawskiego, co podwyższyło koszty inwestycji o dziesiątki milionów złotych. Okazało się, że rzeczywiste koszty realizacji tego wariantu będą 4-krotnie wyższe niż zakładano i odwrotnie niż przewidywano wariant przez ul. BGW okazał się najdroższy z wszystkich procedowanych. Koszty dodatkowe są tak wysokie, że z całą pewnością nadal wielokrotnie przekraczają dotychczasowe nakłady na przygotowywaną dokumentację projektową.

Ukrywanie zagrożenia powodziowego na terenie ul. Bohaterów Getta Warszawskiego

W trakcie procedury pozyskiwania decyzji środowiskowej na uwagi mieszkańców dotyczące zagrożenia powodziowego terenów ul. Bohaterów Getta Warszawskiego, Politechnicznej i Fiszera, przez które planuje się przebieg trasy GP-W, Wnioskodawca odpowiedział, że takie zagrożenie w tym miejscu nie występuje. Jednocześnie we wniosku do CUPT wskazał na gwałtowne ryzyko powodziowe jako aktywne. Brak spójności w stanowisku Wnioskodawcy wskazuje na błędną oceną aktualnego stanu i skłonić powinien do zastanowienia się nad możliwymi skutkami niekonsekwentnych i nieodpowiedzialnych działań gdańskich urzędników, a także kosztami, jakie mogę ona za sobą pociągnąć w przypadku realizacji inwestycji w błędnym przebiegu.

Ukrywanie protestu społecznego

W załączonym do wniosku do CUPT Studium wykonalności (rozdz. 14 tab. 24) zawiera całkowicie nieprawdziwe informacje dot. konfliktów społecznych jakie generuje planowana inwestycja. Wnioskodawca ukrywa występowanie protestu społecznego w fazie przygotowania projektu i nisko ocenia szansę na wystąpienia protestu na etapie realizacji. Tymczasem konflikt mieszkańców Wrzeszcza z władzami miasta forsującymi wariant przez ul. BGW są jednym z najgłośniejszych i długotrwałych konfliktów społecznych w Gdańsku od 2016 r., co można z łatwością ustalić wpisując w przeglądarkę internetową frazę np. „konflikt tramwaj Bohaterów Getta Warszawskiego”. Ukrywanie tego we wniosku o dofinansowanie dyskwalifikuje wiarygodność tego dokumentu i jego autorów.

Ukrywanie zagrożeń geologicznych

W załączonym do wniosku do CUPT Studium wykonalności rozdz. 14 tab. 10 Wnioskodawca błędnie ocenia, że na obszarze inwestycji nie występują nieoczekiwane niekorzystne warunki gruntowe, osunięcia terenu itp., a na badanym terenie nie zaobserwuje się niekorzystnych warunków gruntowych mogących wpływać na realizację projektu. Tymczasem w Dokumentacji geologiczno-inżynierskiej z 2021 r. dołączonej do projektu budowlanego warunki gruntowo wodne dla ok. połowy trasy określa się jako ZŁOŻONE (s.10). O zalegających tam gruntach (m.in. nienośnych torfach pod ul. BGW) autor opracowania pisze: Generalnie nasypy są nośne jednak z uwagi na bardzo różnorodny skład i nieprzewidywalne parametry należy je traktować jako niebudowlane i nieprzewidywalne na dalszym etapie realizacji. (s. 32). A w dokumentacji Budowlanej dla odcinka IV znalazła się mapa: Zasięg stref potencjalnego wpływu wykopu na tereny sąsiednie, gdzie znalazły się oznaczenia stref, gdzie wystąpić mogą przemieszczenia podłoża zagrażające nie tylko uszkodzeniu budynków w sąsiedztwie, ale nawet ich bezpieczeństwu ich konstrukcji!

Odpowiedź Centrum Unijnych Projektów Transportowych

Na uwagi mieszkańców CUPT wystosował ogólną odpowiedź (pismo CUPT DK-KN.7209.14.2024):

Informuję, że zespół ekspertów Centrum Unijnych Projektów Transportowych zapoznał się z przedstawionymi przez Panią / Pana informacjami i dokumentami/publikacjami. Wystąpiliśmy również o stanowisko do Wnioskodawcy dofinansowania przedmiotowej inwestycji – Urzędu Miejskiego w Gdańsku.

Zadaniem CUPT jest sprawdzenie przed udzieleniem dofinansowania, czy projekt posiada komplet dokumentacji świadczącej o prawidłowo przeprowadzonej procedurze oceny oddziaływania na środowisko na etapie dostarczonych decyzji administracyjnych, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Zgodnie z otrzymanymi przez CUPT informacjami od Wnioskodawcy, przeprowadzona analiza wielokryterialna pozwoliła w sposób wiarygodny na wybór wariantu WF1 pod względem technicznym, funkcjonalnych, ekonomicznym, środowiskowym, społecznym i ruchowym.

Jednocześnie informuję, że trwa jeszcze procedura oceny przedmiotowego wniosku o dofinansowanie w CUPT i przekazane przez Panią informację zostaną w tej procedurze wzięte pod uwagę.